Google Nội Tâm: 20 Công Cụ Giúp Soi Chiếu Bản Thân - Phần 2
Hiểu rõ ưu nhược của 20 công cụ từ trắc nghiệm khoa học đến phương pháp đi sâu vào tiềm thức để hiểu bản thân và hiểu thế giới quanh bạn.
Google ở trên rất dễ. Cứ mở laptop, mở phone ra, chỉ cần một cú click chuột là tha hồ bơi trong rừng kiến thức của nhân loại. Trên internet, mọi thứ đều có thể tiếp cận rất dễ dàng.
Google ở trong thường là khó “tra cứu” với nhiều người. Khó bởi vì không phải mọi câu hỏi đều được trả lời một cách chân thật. Kể cả khi bạn có trong tay những công cụ tưởng chừng như hoàn hảo, là cứu cánh, bạn vẫn loay hoay để soi chiếu bản thân, không biết đâu là sự thật, đâu là điều bạn lầm tưởng.
Không phải ngẫu nhiên mà mình được ‘kinh qua’ những công cụ ‘hiểu chính mình’, những chương trình ‘phát triển bản thân’. Khi làm việc với các bạn trẻ và khách hàng, mình nhận ra: mỗi độ tuổi có một kiểu băn khoăn về chính họ khác nhau, nhưng tất cả đều ngẫu nhiên tìm đến một hoặc một vài, hoặc tất cả những công cụ này, từ các trắc nghiệm khoa học như MBTI, DISC, StrengthsFinder, đến những phương pháp mang tính phản tư như Tarot, Points of You hay thần số học, v.v... Tự hiểu bản thân giống như chiếc la bàn giúp bạn ngừng lại những kỳ vọng khắc nghiệt với chính mình (khác với chí nguyện hay khát vọng là nguồn năng lượng đẹp đẽ), để bạn bước đi trong đời một cách giàu nội lực.
Trong khả năng hiểu biết của mình nhờ vào đọc, tìm hiểu, vận dụng các công cụ, và tham gia vào một số chương trình đào tạo chuyên sâu, mình chia sẻ đến bạn cách tiếp cận những công cụ, những phương pháp để Google nội tâm, giải mã những điều ẩn sâu dưới tảng băng vô thức của bạn với sự cân bằng và can đảm, và lòng thiện chí với cuộc đời.
Các công cụ và phương pháp được chia thành 3 nhóm chính theo sau:
Nhóm 1: Tính Cách và Khuynh Hướng Cốt Lõi (Personality & Temperament)
Big Five (OCEAN), Trắc nghiệm Khí chất EPI, MBTI & 16 Personalities, DISC, Enneagram
Nhóm 2: Đánh Giá Động Lực và Định Hướng (Motivation & Orientation)
Trắc nghiệm John Holland (RIASEC), Strength Finder (Gallup), Thang Đo Bền Chí (Grit Scale), Personal Value Assessment (PVA), Ikigai (Mô hình Nhật Bản)
Nhóm 3: Khám Phá Tiềm Năng và Góc Nhìn (Potential & Perspective)
Thiền & Quán chiếu, Phân tích Cây gia đình (Genogram), Bánh xe Cuộc đời, Lập trình ngôn ngữ tư duy (NLP), Points Of View (PoV), Giải Mã Giấc Mơ bằng Ngôn ngữ biểu tượng (UCM), Phương pháp Silva, Thần số học (Numerology), Sinh trắc vân tay (Dermatoglyphics), Tarot
Cách Tự “Google Nội Tâm” Hiệu Quả
Để “soi chiếu” bản thân một cách hiệu quả, bạn cần kết hợp các công cụ từ nhiều nhóm:
Sử dụng Nhóm 1 để hiểu bản chất bạn là ai và cách bạn phản ứng.
Sử dụng Nhóm 2 để định hướng hành động và phát triển năng lực đạt mục tiêu.
Sử dụng Nhóm 3 để khai phá góc nhìn và chữa lành các vấn đề từ tiềm thức.
6. Trắc nghiệm Khuynh hướng nghề nghiệp John Holland (RIASEC)
Định nghĩa nguồn gốc
Trắc nghiệm Khuynh hướng nghề nghiệp John Holland là bài test do Nhà tâm lý học John Holland nghiên cứu đầu tiên vào Thế kỷ 70 chuyên về lĩnh vực nghề nghiệp. Ông đã thực hiện 720 mẫu nghiên cứu dựa trên nền tảng có logic là hành vi, sở thích, điểm mạnh và phân loại thành 6 nhóm nghề nghiệp chung.
Ông dựa trên lý thuyết rằng sự lựa chọn nghề nghiệp là sự mở rộng của tính cách và rằng mọi người sẽ thành công trong môi trường phù hợp với tính cách của họ.
Cơ sở lý thuyết/ Mô hình
Mô hình phân loại sở thích và môi trường làm việc thành 6 loại (Thực tế, Nghiên cứu, Nghệ thuật, Xã hội, Quản lý, Quy ước) (RIASEC).
Ý nghĩa tham chiếu
John Holland hỗ trợ bạn kết nối sở thích cá nhân với các nhóm ngành nghề và môi trường làm việc phù hợp nhất, nhất là hỗ trợ bạn trẻ tìm hiểu tiềm năng và khuynh hướng của mình cho nghề nghiệp tương lai.
Độ tin cậy
John Holland đã dựa trên nghiên cứu thực tiễn và có sự tập trung về lĩnh vực nghề nghiệp. Trắc nghiệm này được Cục Quản lý Việc làm và Đào tạo của Bộ Lao động Hoa Kỳ sử dụng phiên bản cập nhật và mở rộng của mô hình RIASEC trong phần “Sở thích” của cơ sở dữ liệu trực tuyến miễn phí O * NET (Mạng thông tin nghề nghiệp) kể từ khi thành lập trong cuối những năm 1990. Được sử dụng rộng rãi tại các trường học và các công ty tư vấn hướng nghiệp trên toàn thế giới.
Làm bài trắc nghiệm
Thời gian hoàn thành dự kiến: 20-30 phút
Bảng tiếng Anh: O*NET Interest Profile trả kết quả trực tiếp sau khi làm test.
Bảng tiếng Việt, đọc kỹ hướng dẫn trước khi làm trắc nghiệm. Điền số điểm vào cột G trong những ô màu cam. Kết quả tổng điểm sẽ tự động được ghi vào các ô màu đỏ.
Sau khi làm trắc nghiệm, dựa vào tổng điểm của từng bảng và chọn ra bảng điểm cao nhất để hiểu khuynh hướng nghề nghiệp của bản thân.
Nguồn tham khảo:
Holland, J. (1985). Making Vocational Choices: A Theory of Vocational Personalities and Work Environments, New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
7. Strength Finder (CliftonStrengths)
Định nghĩa nguồn gốc
Được phát triển bởi Donald O. Clifton và Gallup, dựa trên nghiên cứu rộng lớn về những người thành công để tìm ra điểm chung về tài năng của họ.
Cơ sở lý thuyết/ Mô hình
Tập trung vào việc xác định và phát triển 34 chủ đề tài năng (Talents) tiềm năng nhất của một cá nhân, thay vì tập trung vào điểm yếu.
Ý nghĩa tham chiếu
Strength Finder hỗ trợ bạn nhận diện và tối ưu hóa điểm mạnh cốt lõi để đạt hiệu suất cao nhất trong công việc và cuộc sống.
Độ tin cậy
Có giá trị và độ tin cậy cao trong các ứng dụng về huấn luyện (coaching), phát triển lãnh đạo và xây dựng đội nhóm.
Làm bài trắc nghiệm
Nguồn tham khảo:
Report: How Employees’ Strengths Make Your Company Stronger (Gallup Corporation)
Need A Career Tuneup? Gallup’s Tom Rath Has A Quiz For You (Forbes)
Work With Strengths To Enhance Organizational Happiness Index (Forbes)
8. Thang Đo Bền Chí (Grit Scale)
Định nghĩa nguồn gốc
Tác giả Angela Duckworth với công trình nghiên cứu về sự bền chí của con người góp phần vào thành công trong cuộc sống như thế nào. Khả năng con người là vô tận nếu có sự nỗ lực cố gắng không ngừng để hướng đến mục tiêu dài hạn. Sự thất bại hoặc lỗi lầm là điều luôn có thể chấp nhận được. Đó là cơ hội để thông qua đó học hỏi, chỉnh sửa và có khả năng làm tốt hơn trong tương lai.
Cơ sở lý thuyết/ Mô hình
Thang đo đánh giá Grit Scale là sự kết hợp giữa Đam mê (Passion) dài hạn và Kiên trì (Perseverance) bền bỉ.
Ý nghĩa tham chiếu
Grit Scale hỗ trợ bạn tìm hiểu thêm về sự bền bỉ, kiên cường của bản thân, đánh giá khả năng duy trì động lực và sự nhất quán để đạt được các mục tiêu dài hạn, giúp bạn nhận ra những lĩnh vực cần rèn luyện ý chí.
Độ tin cậy
Có giá trị khoa học cao, là một chỉ số dự đoán thành công quan trọng trong giáo dục và sự nghiệp. Bài trắc nghiệm Thang đo Bền chí (Grit Scale) được áp dụng rộng rãi ở Mỹ.
Làm bài trắc nghiệm
Thời gian hoàn thành dự kiến: 20-30 phút
Nguồn tham khảo:
9. Ikigai (Mô hình Nhật Bản)
Định nghĩa nguồn gốc
Ikigai là một khái niệm triết lý của Nhật Bản, được hiểu là “lý do để tồn tại” hay mục đích sống.
Cơ sở lý thuyết/ Mô hình
Mô hình giao thoa của 4 yếu tố: Điều bạn yêu thích, Điều bạn giỏi, Điều thế giới cần, và Điều bạn có thể kiếm tiền từ đó.
Ý nghĩa tham chiếu
Ikigai hỗ trợ bạn tìm kiếm sự cân bằng và mục đích sống toàn diện, giúp bạn chọn con đường sự nghiệp vừa mang lại niềm vui vừa có giá trị cho xã hội.
Độ tin cậy
Không phải là công cụ đo lường khoa học, nhưng có giá trị triết lý và định hướng cao trong phát triển cá nhân.
Nguồn tham khảo:
Ikigai: The Japanese Secret to a Joyful Life (The Government of Japan)
10. Đánh giá Giá trị Cá nhân Personal Value Assessment (PVA)
Định nghĩa nguồn gốc
PVA là một công cụ thường được sử dụng trong huấn luyện (coaching) và phát triển tổ chức để làm rõ các giá trị cá nhân và nhóm, tiên phong bởi các nhà nghiên cứu như Trung tâm Giá trị Barrett (Barrett Values Centre).
Cơ sở lý thuyết/Mô hình
Công cụ giúp xác định giá trị cá nhân cốt lõi (Core Values) mà người đó thực sự coi trọng và dựa vào đó để đưa ra quyết định trong cuộc sống.
Ý nghĩa tham chiếu
PVA hỗ trợ bạn đảm bảo sự phù hợp giữa mục tiêu và giá trị sống, giảm xung đột nội tâm và tăng tính rõ ràng trong việc ra quyết định.
Độ tin cậy
Có độ nhất quán nội tại tốt, có tính thực tiễn cao trong huấn luyện cá nhân để xác định động lực hành động.
Nguồn tham khảo:
LỜI KHUYÊN KHI LÀM TRẮC NGHIỆM
Sử dụng kết quả bài trắc nghiệm như một tham chiếu để hiểu phần nào về bản thân, hiểu được thế mạnh hoặc nhược điểm của mình để hoàn thiện mình hơn.
Không nên đóng khung bản thân theo kết quả bài trắc nghiệm, vì điều này có thể làm hạn chế tiềm năng phát triển của cá nhân.
Thả lỏng suy nghĩ, thành thật với chính mình.
Chọn không gian yên tĩnh khi làm trắc nghiệm.
Nên chọn những trắc nghiệm đã có nhiều kết quả nghiên cứu khoa học với cỡ mẫu tin cậy.
Nên sử dụng những phiên bản trắc nghiệm có bản quyền.
Nên tìm gặp những chuyên gia, người tư vấn, người khai vấn có chuyên môn và trải nghiệm để hiểu được kết quả ở nhiều góc nhìn sâu sắc.
Xem tiếp Google Nội Tâm: 20 Công Cụ Giúp Soi Chiếu Bản Thân